Wat is een trauma?

Iedereen heeft wel een idee over wat een trauma is. Maar over trauma’s bestaan veel misverstanden. Als je er nog niet meer over gelezen hebt, dan zal onderstaand stukje je wellicht verrassen en meer helderheid geven in jouw eigen situatie.

Een trauma is een onverwerkte ‘heftige’ gebeurtenis uit het verleden. Als iemand in het verleden iets ernstigs meegemaakt heeft, ernstig ongeluk, geweld, misbruik en later terugdenkt aan de gebeurtenis, nog steeds hetzelfde voelt of erger, dan heeft men een trauma. Maar een trauma kan ook door iets ‘kleins’ ontstaan.

Wil je meer weten, lees dan door.

Wat ís een trauma?

Velen kennen het begrip ‘trauma’ ook als lichamelijk letsel, denk aan de ‘trauma-heli’. In deze blog, op deze website verwijst het woord ‘trauma’ altijd naar een psychisch letsel.

Zelf gebruik ik meestal de omschrijving: ‘Wanneer een gebeurtenis uit het verleden, in het heden nog steeds dezelfde of nog heftigere gevoelens oproept wanneer je aan die gebeurtenis denkt, dan heb je een trauma.’ Dat zijn dan emoties zoals verdriet, angst, hulpeloosheid, schuld of boosheid. Want dat je heftige gevoelens hebt net na een gebeurtenis, dat is logisch. En gelukkig worden na verloop van tijd deze gevoelens minder totdat ze helemaal weg zijn. Echter als je ze nog voelt na 3, 13 of 33 jaar, dan spreken we echt van een trauma.

Maar trauma is niet altijd heel groot, kan ook heel klein zijn. Besef dat mensen in hun jeugd gevormd worden. De ene krijgt bakken zelfvertrouwen mee en de andere wordt met onzekerheden en complexen opgezadeld. Dit kan ook het ontstaan van een trauma beïnvloeden. De ene zal beter bestand zijn tegen een heftige gebeurtenis dan de ander.

Ik moet gelijk aan een foto denken van die 2 honden die door de modder gelopen hebben. De ene hond is iets groter en de modder zit alleen op het onderste deel van zijn poten. De andere is een Yorkie en zijn hele poten tot aan zijn oksels zitten onder de modder. Het bijschrift is: ‘How deep is the mudd? It depends on who you’re asking!’ Dus wat voor de ene een gewone vervelende gebeurtenis is, kan voor de ander een trauma zijn.

Een trauma is wanneer volwassenen terugdenken aan lagere of middelbare school en hoe ze toen gepest zijn en wederom volledig door die gevoelens overmand worden. Trauma is wanneer het verlies van een dierbare na langere tijd, 5, 10 jaar na het heengaan, het leven van een nabestaande nog steeds sterk beïnvloedt. Een trauma is wanneer een veteraan, uit welke verschrikkelijke oorlog ook, jaren na thuiskomst de verschrikkelijke dingen die hij meegemaakt heeft keer op keer weer beleeft.

Een buitenstaander kan hier verschil in zien en het ene minder heftig zien dan het andere, maar voor diegenen die het beleeft is het simpelweg verschrikkelijk.

In Nederland onderscheidt men voornamelijk twee soorten trauma’s: impact en proces.

Impact trauma

Impact trauma, ook wel ‘enkelvoudige’ trauma genoemd, is een trauma die ontstaan is door één gebeurtenis. Het plotselinge verlies van een dierbare kan een impact trauma veroorzaken. Een overval of een ander gewelddadig incident zoals vechtpartijen/mishandelingen door en van jeugdigen op vakantie. Soms met dodelijke afloop zoals in 2021 op Mallorca.

Of zoals bij mijn buurvrouw en dierbare vriendin. Een aantal jaren geleden was zij met haar gezin aan het klussen aan het huis van haar dochter en schoonzoon. Toen ze tegen etenstijd van de Chinees terugreden, reden ze de wijk in achter een ambulance met loeiende sirenes. Ze voelden beide nieuwsgierigheid en medeleven, maar verder was er niks aan de hand. Pas nadat bocht na bocht, de ambulance hun weg nam, kroop een onbehaaglijk gevoel steeds sterker omhoog. Toen de ambulance voor hun huis stopte en zij in paniek uit de auto stapten, hoorden ze dat haar zoon van het dak was gevallen. Hij had ernstige verwondingen en moest met grote zorg en grote snelheid naar het ziekenhuis gebracht worden.

Gelukkig is de schade bij haar zoon beperkt gebleven en de meeste verwondingen zijn goed geheeld. Na verloop van tijd merkte ze dat iedere keer als er een ambulance voorbij reed, haar hart in haar keel klopte. Het paniek gevoel van toen kwam terug. Ik had toen mijn certificaat nog niet zo lang maar bood gelijk aan om te helpen. Al na 1 behandeling was het gevoel veranderd. Tot op de dag van vandaag kan ze weer op een normale manier een ambulance passeren.

“Door een ernstig ongeval van mijn zoon een jaar geleden, ben ik overgevoelig geraakt voor het geluid van een loeiende sirene. Daardoor verkrampte ik en deze gevoelens werden in de loop der tijd steeds heviger. Ik merkte dat het mijn functioneren belemmerde. Door een éénmalige behandeling door Valeria, zijn deze gevoelens getransformeerd naar een aanvaardbaar niveau. Nu, een half jaar later, kan ik constateren dat dit een blijvend resultaat is. Mijn leven is hierdoor verrijkt en ik ben heel blij dat ik deze behandeling een kans heb gegeven.”

Meer ervaringen vind je op de pagina Ervaringen.

Proces trauma

Proces trauma wordt ook wel een meervoudig of complex trauma genoemd. Het is een trauma die ontstaan is door herhaaldelijke vervelende/ernstige gebeurtenissen, gedurende langere tijd en heel vaak in de jeugd opgelopen.

Denk daarbij aan seksueel misbruik door een gezinslid, vader, broer, oom. Of geestelijke / fysieke mishandeling, langdurige emotionele en lichamelijke verwaarlozing binnen het gezin. Een zeer onderschatte trauma is pesten op school. Vooral onderschat door de pesters zelf, maar ook door juffen, meesters en docenten.

Een meervoudige trauma komt ook bij bepaalde beroepen regelmatig voor. Mensen die beroepsmatig regelmatig met geweld of ernstige gebeurtenissen te maken hebben, zoals politiemannen, ambulance medewerkers, brandweermannen, trein en metro bestuurders. Herhaaldelijke blootstelling aan geweld of slachtoffers van gebeurtenissen kan na verloop van tijd een complexe trauma opleveren.

Dit zijn maar enkele voorbeelden van dingen die een trauma kunnen veroorzaken.
Al deze gebeurtenissen zullen iemand vormen, kunnen karakter en ontwikkeling beïnvloeden, kunnen leiden tot negatief zelfbeeld, verslavingsproblemen en zelfs angststoornissen. En bedenk dat dit niet alleen gevolgen heeft voor jouw eigen leven maar ook voor de mensen in je directe omgeving, mensen die om je geven.

Let op! Een impact/enkelvoudige trauma wil niet zeggen dat de trauma en leed minder erg is dan een proces/meervoudige trauma. Elke traumatische gebeurtenis kan heftig ervaren worden en veel impact hebben op iemand z’n leven.

Maar er is meer

Naast de bovenstaande impact en proces trauma, onderscheidt men nog een paar andere soorten. Je hoeft niet iets zelf meegemaakt te hebben om een trauma op te lopen en bepaald gedrag te vertonen.

Ontwikkelingstrauma

Wanneer iemand al van jongs af aan, als baby of peuter, al blootgesteld wordt aan aanhoudend en voortdurend traumatische opvoeding, dan zal dit de ontwikkeling van het kind sterk belemmeren. Wanneer een kind emotioneel en fysiek wordt verwaarloosd, door één of meer ouders verlaten (of in een internaat / weeshuis gestopt en zelfs ter adoptie afgestaan), fysiek, seksueel of emotioneel wordt misbruikt, getuige is van geweld in het gezin, dan zal dit diepe sporen op een persoon achterlaten. Men ontwikkelt hechtingsproblemen, verlatingsangst, ‘please’ gedrag, naast het feit dat er meestal totaal geen zelfvertrouwen ontwikkeld wordt.

Plaatsvervangende trauma

Plaatsvervangende trauma ontstaat wanneer iemand die iets niet zelf heeft meegemaakt maar daarvan getuige is geweest of er zelfs alleen over heeft gehoord of gelezen heeft, of als er beelden van op tv heeft gezien heeft, de traumatische ervaring zo ervaart dat het eigen leven en functioneren daardoor beïnvloed wordt.

Zelf moet ik gelijk aan de beelden uit 2001 van de impact van de vliegtuigen in de Twin Towers denken. Een hoop mensen hebben die beelden als traumatisch ervaren, ook al vond dit aan de andere kant van de wereld plaats.

Het kan ook gebeuren wanneer hulpverleners, zoals therapeuten, artsen, zo empathisch betrokken raken bij een cliënt, dat zij zelf last krijgen van overweldigende gevoelens.

Historische trauma

Historische trauma is een cumulatieve emotionele en psychologische verwonding gedurende de hele levensduur en over generaties die voorkomt uit een massaal groepstrauma. Voorbeelden van historische trauma zijn genocide (op grote schaal uitroeien van de joden in de Tweede Wereldoorlog), kolonialisme (vooral ouderen hebben nog last van gebeurtenissen in Nederlands-Indië), slavernij (African Americans in de Verenigde Staten) en langdurige oorlog (Palestina en Libanon).

Intergenerationele trauma

Intergenerationele trauma beschrijft de psychologische of emotionele effecten die kunnen worden ervaren door mensen die leven met mensen die een trauma hebben meegemaakt.

Ik heb vorig jaar iemand behandeld die allemaal angsten had aangeleerd omdat haar moeder ze ook had. Die heeft in haar verleden iets meegemaakt wat haar heeft gevormd. Zij heeft dit gedrag en gevoelens overgedragen naar haar dochter.
Coping- en aanpassingspatronen die zijn ontwikkeld als reactie op trauma kunnen van de ene generatie op de andere worden doorgegeven.

Tot slot

‘Bottom line’ is dat wanneer iets uit het verleden hele sterke gevoelens oproept na jaren, of zelfs je leven beperkt omdat je bepaalde dingen niet wilt of kan doen, dan kan er sprake zijn van een trauma. Als jij je jezelf ergens in bovenstaande herkent, adviseer ik je dringend om actie te ondernemen! Hoe eerder je het aanpakt, des te makkelijker kom je er van af en kan je genieten van je leven. Negeren zal altijd een negatieve invloed op hebben.

Lees ook mijn blog van de 5 mooiste resultaten uit mijn praktijk van 2021.

Als je vragen hebt of meer informatie wilt, stuur dan een bericht en ik zal contact met je opnemen om al je vragen te beantwoorden.

Wat je ook doet, ik wens je veel succes!